Dat de N-VA 2 mei uitkoos om haar socio-economische plannen uit de doeken te doen, is geen toeval. “Een dag na het feest van de loze beloftes”, aldus Bart De Wever, die verwijst naar de waslijst aan voorstellen die op 1 mei werden gelanceerd door tal van partijen. Van besparingen is er echter geen sprake in al die voorstellen. Met de huidige budgettaire situatie is dat gewoonweg hallucinant.
Meteen aan de slag met minikabinet
De cijfers zijn ondertussen alom gekend, maar ze mogen nog eens herhaald worden: het huidige begrotingstekort dreigt op te lopen tot 45 miljard euro of 6,4 procent van het bbp in 2029. Een onhoudbare en dramatische toestand. De N-VA wil tegen 2029 opnieuw aanknopen met de Europese begrotingsregels van maximaal drie procent tekort op het bbp. Maar daarvoor zal er een rigide saneringsoefening nodig zijn. Die wil de partij doorvoeren meteen na de verkiezingen door een minikabinet, terwijl er over een structurele staatshervorming kan onderhandeld worden.
Loodzware inspanning
“We willen er geen doekjes om winden. Er wacht ons een loodzware budgettaire inspanning, groter dan het Globaal Plan van Dehaene dat ons destijds naar die Europese Maastrichtnorm bracht. We moeten dan ook eerlijk en serieus blijven, want dit wordt geen gemakkelijke opdracht”, zegt Sander Loones.
Sociale zekerheid
De N-VA wil in de eerste plaats bijna 21 miljard euro besparen. Het grootste deel van die besparingen zoekt de partij in de sociale zekerheid (11,8 miljard euro). Onder meer door de beperking van de werkloosheid in de tijd ligt op tafel, verschillende indexsprongen voor werkloosheidsuitkeringen en leeflonen, de activering van langdurig zieken, het koppelen van voorwaarden aan het leefloon, indexsprongen voor de hoogste pensioenen, enzovoort.
Meer, maar minder meer
Toch wil de N-VA niet snoeien in de gezondheidszorg. “Maar het groeipad in de gezondheidszorg moet realistischer”, zegt Bart De Wever. Bijvoorbeeld door dat groeipad af te toppen bovenop de index en in lijn te brengen met de economische groei. “Het zal dus wel meer zijn, maar minder meer”, aldus De Wever, die spreekt van een verhoging van gemiddeld 1 miljard euro per jaar.
Alle deelstaten begroting in evenwicht
Ook de overheid moet besparen: 3,7 miljard euro om concreet te zijn. Dan kan door het verminderen van het aantal parlementsleden, het afschaffen van de Senaat en de provinciale besturen, het verkleinen van de kabinetten maar ook het snoeien in subsidies. Het krantenbedelingscontract loopt daarbij in de kijker, al valt er nog meer te vereenvoudigen en over te dragen aan de deelstaten. Van álle deelstaten wordt tegen 2029 een begroting in evenwicht verwacht.
Crisisbelasting schrappen
Naast deze besparingen wil de N-VA ook enkele belastingen verlagen of schrappen, zoals de crisisbijdrage die in de jaren 90 werd ingevoerd. Dat zou de belastingbetaler jaarlijkse 1,2 miljard euro besparen. Volgens De Wever moet de kinderopvang ook volledig fiscaal aftrekbaar worden en mogen ondernemingen rekenen op meer steunmaatregelen.
Investeren vanaf dag één
Toch blijft er in het plan van de N-VA voldoende ruimte om vanaf dag één te investeren, in de eerste plaats in veiligheid, digitalisering en klimaattransitie. Wat veiligheid, politie en defensie betreft, moeten de budgetten structureel stijgen (tot 500 miljoen euro extra in 2029). Voor defensie stelt de partij voor om een fonds op te richten, gespijsd met de verkoop van niet-strategische participaties in onder meer BNP Paribas of Ethias en de Nationale Loterij. Zo kan ons land eindelijk tegemoetkomen aan het NAVO-engagement van twee procent van het bbp dat naar defensie gaat.
