(c) Anne Deknock
De Europese Unie debatteert volop over een nieuw asielsysteem. Deze middag stellen de Europese Commissie en de Raad hun nieuwste plannen voor in het Europees parlement. 'Spreiden, spreiden, spreiden' lijkt daarbij het nieuwe credo. De grenslanden van de EU moeten meer worden ontzien, alle lidstaten moeten hun eerlijk deel doen bij de opvang van asielzoekers. Logisch, maar niet zaligmakend. Want helaas blijft de Europese Commissie halfweg steken. Gezond verstand met mate, blijft wereldvreemdheid ten volle.
Gezond verstand, dat is nu net wat wij al maanden op tafel leggen. Ons voorstel voor pushbacks werd eerst weggehoond, daarna ingevoerd. Het idee om Griekenland te dwingen tot verantwoordelijkheid en tot registratie van alle aankomende asielzoekers - waartoe ze juridisch overigens is verplicht - werd als asociaal weggezet, maar wordt nu standaardpraktijk. Ons voorstel om eerst onze grenzen te versterken, was nergens te lezen in de Europese wetsvoorstellen, terwijl nu tegen de zomer een Europese kust- en grenswacht actief moet zijn. Sterke stappen vooruit, maar de bestemming is nog niet bereikt.
Grenzen stellen
Wanneer durft de Europese Unie eindelijk een maximumlimiet zetten op het aantal vluchtelingen dat in Europa kan worden opgevangen? En wanneer speelt de Unie eindelijk haar gewicht uit om terugnameakkoorden af te sluiten met alle landen van Noord-Afrika? De logica moet worden omgedraaid. Niet: mogen wij allemaal komen; wel: hoeveel nieuwkomers kunnen hier een degelijke toekomst uitbouwen. Een voorstel dat we moeten combineren met veel sterkere investeringen in meer en betere opvang in de regio's van herkomst.
Grenzen stellen is niet enkel nodig om het maatschappelijk draagvlak voor migratie te herstellen. Het is ook eerlijker tegenover wie wenst te komen. We maken hen duidelijk wat ze kunnen verwachten en spelen als overheid niet met hun voeten door hen oneerlijk lang in een procedurele twijfelzone te laten. Goed beseffend dat een leven afhankelijk van het OCMW hen geen waardig toekomstperspectief biedt.
Veiligheid boven vrijheid
We moeten integendeel kiezen voor een gelimiteerd aantal vluchtelingen die we in Europa hervestigen. Gespreid over de ganse EU. Dit betekent tegelijk dat we ons asielbureau in Brussel eindelijk zouden kunnen sluiten. Asielregistratie gebeurt dan aan de Europese buitengrenzen, niet na ellenlange wachtrijen voor onze Dienst Vreemdelingenzaken. Enkel wie eventueel aan onze buitengrens in Zaventem landt, of langs onze eigen zeehavens Europa bereikt, registreren we dan nog zelf en verplichten we terug te keren bij illegale migratie. Een gesloten systeem van hervestiging biedt overigens ook de beste uitgangspositie om het net rond criminele mensensmokkelaars te sluiten.
Zou iedereen na aankomst in Europa vervolgens best zelf zijn woonplaats kunnen kiezen? Ja. Is dit te combineren met een eerlijk spreidingsplan waarbij alle lidstaten asielzoekers opvangen? Natuurlijk niet. Frankrijk geldt daarbij als meest trieste voorbeeld. Perspectief op werk en een echte toekomst is er niet, geen asielzoeker wil er zijn tenzij om door te reizen naar het Verenigd Koninkrijk. Hoe lang nog laten we Frankrijk en andere landen in Zuid- en Oost-Europa zich verschuilen achter hun eigen bestuurlijke chaos? En wanneer maken we de hervestigde vluchtelingen duidelijk dat zij hun toekomst verantwoordelijk kunnen uitbouwen in Europa, maar dat zij niet zomaar kunnen doorwandelen naar de lidstaat van hun keuze? Asiel of subsidiaire bescherming biedt hen recht op een veilige thuis, niet op euro-shopping tussen lidstaten.
(Schijn)heiligheid
De asielcrisis in alle hevigheid terug laten opflakkeren, is ondenkbaar. 'Wir Schaffen Das' als leidmotief is onwerkelijk. Ons maatschappelijk hart en onze Europese thuis open zetten voor een strikt afgebakende groep vluchtelingen is dat wel. Maar dan moeten we ook afstand nemen van elke schijnheiligheid.
Turks lidmaatschap van de EU? Laat ons eerlijk zijn: Turkije hoort eenvoudigweg niet thuis in de EU. Laat ons dat ook duidelijk maken aan Turks president Erdogan. Alle lidstaten moeten een nieuwe toetreding unaniem goedkeuren. En met de N-VA in de regering zal die Europese unanimiteit alvast niet worden gevonden. Evenzeer moet het duidelijk zijn dat we geen speciale visumvrijstellingsvoorwaarden willen toekennen aan Turkije. Wij delen daarbij het standpunt van het Europees parlement: het parlement weigert het debat over visumvrijstelling zelfs nog maar te openen, en dit ongeacht de eerdere positieve evaluatie van de Europese Commissie.
Een andere eerlijke boodschap zal moeten komen van de vakbonden. Maar het is oorverdovend stil in vakbondland, tenminste wanneer het over de asielcrisis gaat. Wanneer zullen de vakbonden onder ogen zien dat hun pleidooi tegen een flexibele arbeidsmarkt, ook een pleidooi is tegen de vlotte integratie van nieuwkomers, migranten én vluchtelingen? Zolang de deuren naar jobs gebarricadeerd blijven voor nieuwkomers - omdat niet gesproken kan worden over de (voor)rechten van wie al een job heeft - zullen we geen nieuwe burgers bijkrijgen, maar blijven vluchtelingen werklozen in de marge. Is dit de zo bejubelde solidariteit? Of durven we eindelijk de stap zetten naar een aanpassing van de Conventie van Genève en - vooral - van Europese en nationale regelgeving die integratie hinderen?
Kortom, wanneer durft Europa weer te vertrekken vanuit zijn eigen sterkte? Wie ellendig langzame hapjeshervormingen blijft doorvoeren, houdt ons afhankelijk van Erdogans kuren. Wie integendeel onze Europese fierheid durft te herwinnen, wie terug de touwtjes zelf in handen neemt voor een eigen Europese oplossing, erkent dat er grenzen zijn aan onze gastvrijheid.
