© Thinkstock
Hebben de negentien landen van de eurozone een aparte 'budgettaire capaciteit' nodig? En hoe zou die er concreet moeten uitzien? De socialisten spreken van een Europese werkloosheids(her)verzekering, maar ze hebben hun christendemocratische collega's nog niet kunnen overtuigen. Alleen dat 'het' er zeker moet komen, daarover zijn de nieuwe oude coalitiepartners het eens. Wat 'het' dan ook precies mag worden.
Vandaag heeft alleen de gehele Europese Unie een eigen begroting. De nood aan een nieuw Europees potje wordt beargumenteerd in een parlementaire resolutie van de Duitse christendemocraat Reimer Böge (CDU) en de Franse socialiste Pervenche Berès (PS). Met een groter budget willen ze bovenal de 'convergentie' vergroten. Het is het nieuwe modewoord in Europa. Lidstaten moeten inderdaad economisch naar elkaar toegroeien om de eurozone te versterken. Maar dat realiseer je niet door alleen te focussen op de zwakkere economieën. We moeten het beste in alle landen naar boven halen. En we moeten sterke economieën laten uitblinken, zodat zij de gehele Unie op sleeptouw kunnen nemen als groeimotoren.
Schokdemper
De traditionele partijen zien dat anders. De economie nivelleren door transfers , dat is waar zij voor gaan. Terwijl er zelfs geen begin van bewijs is dat transfers een economie erbovenop helpen. De miljarden euro's die elk jaar van Vlaanderen naar Wallonië schuiven, slagen er alvast niet in om de economische verschillen weg te werken. Europa betaalt zich al decennia blauw aan Zuid-Italië met een even pover resultaat. Ook Oost-Duitsland rijdt de kloof met het Westen niet dicht.
Daarnaast zou zo'n eurobegroting moeten werken als een 'verzekering tegen asymmetrische schokken'. Het eurozonebudget zou bijvoorbeeld Italiaanse werkloosheidsuitkeringen moeten betalen, wanneer het land in een economische crisis verzeilt. Die verzekering zou er komen bovenop de budgettaire flexibiliteit die vandaag al bestaat om zo'n tegenslag op te vangen. Zo mag een lidstaat, wanneer het slecht gaat, nu al tot 3 procent van zijn bbp in het rood gaan.
Een bijzondere 'verzekering' is dat, want eentje die wordt afgesloten terwijl de problemen al aanwezig zijn. Je krijgt toch ook geen brandverzekering als je huis al in de fik staat? En zodra de fiscale soliditeit van de betrokken lidstaat hersteld is, is de behoefte aan een centrale begroting als verdere schokdemper niet nodig, omdat een lidstaat met toegang tot de financiële markten die rol zelf kan spelen.
Dodelijke spiraal
Het wordt door velen over het hoofd gezien, maar er bestaan ook andere - en betere - remedies tegen werkloosheid dan de begrotingstekorten zomaar te laten oplopen. Het volstaat de zeer trage afbouw van de werkloosheid in Zuid-Europa te vergelijken met het veel snellere herstel in Ierland. Het is algemeen bekend dat arbeidsmarkten voldoende flexibel moeten zijn, zoals in Ierland, zodat lonen in lijn kunnen worden gebracht met de productiviteit. Dat die aanpassing noodzakelijk is, is een rechtstreeks gevolg van ons gezamenlijke lidmaatschap in de eurozone, die devaluaties onmogelijk maakt.
Het eurozonebudget is dus niet alleen onnodig, het werkt ook contraproductief. Hogeschuldenlanden worden erdoor in de verleiding gebracht om noodzakelijke hervormingen uit te stellen en hun begrotingsbeleid via de pot eurozonegeld te regelen. De druk om de prangende financiële situatie op orde te zetten, vermindert, waardoor het nog moeilijker wordt om de doelstellingen van het Europese stabiliteits- en groeipact te bereiken. Een dodelijke spiraal.
Het naleven van de - samen vastgestelde - begrotingsregels is de enige manier om terug te keren naar een werkende muntunie. Die regels negeren, is net wat de problemen in de eurozone heeft veroorzaakt. In Nederland zal de Tweede Kamer laten uitzoeken welke mogelijkheden er zijn om de handhaving van de begrotingsafspraken te verbeteren. Benieuwd waarmee ze op de proppen komt. Het is alvast niet moeilijk om iets beters te vinden dan nieuwe transfers.
